Helikobakter pilori, halk arasındaki adıyla ‘mide mikrobu’ mide veya ince bağırsakta iltihaplanmaya ve ülsere neden olan bir bakteri türüdür. Uzmanlar bu bakterinin tüm dünya nüfusunun yaklaşık yarısında görüldüğünü, gelişmekte olan ülkelerde bu oranın daha yüksek olduğuna dikkat çekmektedir. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Meltem Ergün, genellikle fark edilmeyen bu sinsi tehlikeye dikkat çekti…
Yakalanma riskiniz hangi şartlarda artar
Helikobakter pilori enfeksiyonuna yakalanma olasılığı; yaşadığınız ortam, sağlık geçmişiniz ve günlük alışkanlıklarınızla doğrudan bağlantılıdır. İşte riskinizi artırabilecek durumlar:
Kalabalık yaşam alanları
Aynı evde çok sayıda kişinin yaşaması, bakterinin kişiden kişiye geçmesini kolaylaştırır.
Hijyen olmayan içme suyu
Yeterince arıtılmamış veya kirli su, mikrobun bulaşmasına neden olabilir.
Gelişmekte olan bir ülkede yaşamak
Hijyen koşullarının yetersiz olabildiği bölgelerde enfeksiyon oranı daha yüksektir. Bu ülkelerde genellikle çocukluk çağında bulaş görülür.
Bazı sağlık problemleri
Atrofik gastrit, bağışıklık sistemi ile ilişkili kansızlık, mide adenomu gibi enfeksiyon gelişme riskini artıran sorunlardır.
Ailede mide hastalığı öyküsü varlığı
Ebeveyn ya da kardeşlerde peptik ülser veya mide kanseri bulunması, riski yükseltir.
Yiyecek ve mutfak gereçlerini paylaşmak
Tükürük yoluyla bulaşma olabileceği için yiyeceklerin veya çatal, kaşık, bardak gibi gereçlerin paylaşılması enfeksiyon riskini artırır.
Prof. Dr. Meltem Ergün
Ülkemizde çok yaygın
Ülkemizde mide mikrobu taşıyanların oranı yüzde 90’ları bulduğu düşünülüyor. Dolayısıyla bu mikropla ilgili farkındalık halk sağlığı açısından da büyük önem taşıyor.
Bulaştığı an hastalık oluşur mu?
Enfeksiyon, hijyen kurallarına dikkat etmeyen kişilerde daha sık görülür. Ağız yoluyla bulaşır; tuvalet sonrası ellerin yıkanmaması ve yiyeceklerle teması risk oluşturur. Bağışıklık sistemi zayıfladığında bakterinin mideye yerleşme riski artar. Bakteriyi aldıktan sonra belirtiler bazı kişilerde aylar, yıllar sonra ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda ise belirtiler hiç oluşmadan taşıyıcılık sürebilir.
Korunmak mümkün mü?
Mümkündür. Hijyenik ortamlarda yemek yemek, kişisel temizlik kurallarına dikkat etmek önemlidir.
Restoranlar, okul yemekhaneleri ve toplu yaşam alanları gibi kalabalık yerlerde hijyen kurallarına dikkat edilmediğinde bulaşma riski artar.
Bu nedenle ellerin düzenli olarak yıkanması, gıdaların iyi pişirilmesi ve temiz su tüketilmesi helikobakter pilori enfeksiyonundan korunmak için gereklidir. Aileniz veya arkadaşlarınızla yiyecek veya mutfak eşyalarını ortak kullanmamak da önemlidir. Eşlerden birinde enfeksiyon varsa diğer eşin de kontrol edilmesi ve gerekirse tedavi edilmesi gerekir; aksi takdirde hastalık tekrar edebilir.
Ne zaman doktora başvurulmalı?
Hassas mide, gaz ve şişkinlik gibi şikayetleriniz varsa doktora başvurun. Bunun yanı sıra keskin, şiddetli mide ağrısı, dışkıda kan, yutma güçlüğü ve normalin dışında yorgunluk, baş dönmesi gibi şikayetlerde zaman kaybedilmeden destek alınmalı.
Teşhisi kolay mı?
Tanı için farklı yöntemler mevcuttur. Altın standart endoskopi ve mide içinden alınan örneğin mikroskopla değerlendirilmesidir. Bunun yanında, üre nefes testi ve dışkıda bakteri antijeninin saptanmasıyla kesin tanı konur.
Nasıl tedavi edilir?
Tedavi genellikle kombine antibiyotik ve mide ilaçlarıyla yapılır.
Kalıcı hasara neden olur mu?
Uzun süren enfeksiyonlarda midenin iç duvarında salgı yapan hücrelerin kaybı anlamına gelen atrofik gastrit gelişebilir. Bu durum nadiren uzun vadede kansere dönüşebilir.
İkinci bir kalıcı hasar ise mide hücrelerinin yapısını değiştirerek ince bağırsak hücrelerine dönüşüm başlatmasıdır. Bu da uzun vadede endoskopik takip gerektirir.
Tehlikeli mi?
Helikobakter pilori bakterisi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından birinci derecede kanserojen kabul edilmiştir. Bu nedenle tespit edildiğinde eradikasyonu (yok edilmesi) önerilmektedir.
Hangi hastalıklara yol açabilir?
Helikobakter pilori, midede gastrit, ülser ve nadiren de mide kanserine yol açabilir. Son dönemlerde bakterinin mide dışı bazı hastalıklarda da rol oynadığı (sebebi bilinmeyen kansızlık, hematolojik hastalıklar [ITP gibi], alerjik durumlar) saptanmıştır.
Sinsice ilerler
Çoğu helikobakter pilori enfeksiyonu belirti vermeden ilerler. Şikayetlerin büyük çoğunluğu da peptik ülser ve mide zarının şişmesinden kaynaklanır. En sık görülen belirtiler;
– Midede ekşime, yanma
– Gaz ve şişkinlik.
– Mide bulantısı
– Midede ağrı
– Reflü ataklarını tetikleyebilir ve alerjik astım benzeri belirtilere, ses kısıklığına ya da seste çatallanmalara
-Ağız kokusudur.
